تشخیص سرد مزاجی و گرم مزاجی در طب سنتی
با افزایش گرایش مردم به سمت آموخته های طب سنتی این روزها تمام افراد نام مزاج سرد و گرم را شنیده اند.به عنوان مثال گفته می شود افرادی که گرم مزاج هستند نباید زیاد خرما بخورند و یا افراد سرد مزاج از ماست و ماهی استفاده نکنند.این بدین معناست که برخی غذاها با ساختار بدن برخی افراد سازگار نیست.
حال‌تان بد است. حس می‌کنید به قول معروف یک کوه غذا خورده‌اید. گرم‌تان شده و با وجودی که کولر منزل فامیلی که ناهار آنجا دعوت شده‌اید، درست کار می‌کند اما انگار از درون گر گرفته‌اید و می‌خواهید یک قالب یخ را مستقیم بخورید تا شاید مشکل کمی برطرف شود!
در نقطه مقابل چند نفر از خانم‌های فامیل روبروی‌تان نشسته‌اند و خیلی راحت در شرایطی که شما گر گرفته‌اید درحال خوردن حلوا ارده با چای به عنوان دسر بعد از ناهار هستند!
چیزی که شما از تصورش هم گرم‌تان می‌شود. اما آنها خوب هستند و به گپ و گفت و خوردن‌شان ادامه می‌دهند! این تفاوت از کجا می‌آید؟ وضعیت آب و هوایی مهمانی یک بام و دو هواست یا اینکه وضعیت شخصی هر کدام از شما با هم متفاوت است؟ جواب دوم درست است.
از نظر ساختار بدنی، اصطلاحا شما طبع‌تان گرم و دوستانی که درحال خوردن حلواارده و چای هستند، طبع‌شان سرد است و همین دلیل تفاوت تغذیه‌ای شماست، اما از کجا باید متوجه شد که طبع‌مان چیست؟ اصلا طبع گرم و سرد چه تعریف و تفاوتی دارند؟باید چه کار کنیم که بعد از برگشتن از مهمانی‌های پایان هفته، دچار کهیر و خارش نشده ویا به عکس فشارمان این قدر پایین نیفتد که بیهوش شویم.
برای پاسخ به همه این سوال‌ها، دکتر سعید صانعی؛ پزشک و متخصص طب سنتی، آزمون طب سنتی و پاسخ آن را به ما توضیح داده‌اند. در بخشی دیگر از مطلب نیز با انواع طبع‌ها و نکته‌های تغذیه‌ای هر گروه آشنا می‌شوید.
وقتی از مزاج حرف می‌زنیم
شاید شنیده باشید فلانی مزاجش گرم است و نباید مثلا خرما بخورد. از سویی ممکن است شنیده باشید مثلا فلانی نباید زیاد ماست یا ماهی بخورد، چون سردی‌اش می‌کند. این یعنی این که این غذاها با ساختار بدنی این افراد کمتر سازگار هستند، اما هرکدام از ما اگر طبع‌مان گرم یا سرد باشد، یعنی چه وضعیتی داریم؟
گرم وخشک‌ها
فعالیت بدنی این افراد زیاد است. اینها همان افرادی هستند که به قول معروف جست و خیزشان زیاد است! آنها گرمایی هستند. این افراد ذاتا مدیر به دنیا می‌آیند. خیلی زود عصبانی می‌شوند و البته از عصبانیت‌شان زود پشیمان می‌شوند. معمولا طعم دهان‌شان در ساعت‌های ابتدایی صبح، تلخ است. در ماه خرداد باید تدابیر خاصی بیندیشند در غیر این‌صورت دچار مشکلات مزاجی خواهند شد.
گرم وترها
اگر دیدید صورت کسی اغلب اوقات برافروخته است، یعنی او مزاجش گرم و تر است.فشار خون‌شان بالاست. خوش‌اخلاق هستند. اگر کاری به آنها سپرده شود به خوبی آن را انجام می‌دهند اما نیاز به یادآوری مکرر دارند در غیر این‌صورت آن را به اتمام نمی‌رسانند. اشتهای آنها خوب است و زیاد می‌خوابند. مستعد بروز جوش‌های پوستی هستند.
سردوخشک
آنهایی که اصولا حوصله کمتری برای انجام کارها دارند و انرژی‌شان پایین است، جزو این گروه قرار دارند. انعطاف‌پذیری کمی دارند. فعال نبوده و توان انجام کارشان پایین است و به همین دلیل بارشان را روی دوش دیگران می‌اندازند. به دلیل نامناسب بودن جریان خون در بدن دچار کم‌خونی یا تیرگی پوست می‌شوند. این افراد مستعد ابتلا به افسردگی و وسواس بوده و از نظر ظاهری نیز استخوانی و لاغر هستند.
سردوترها
این افراد اضافه وزن دارند. خوش اخلاق بوده و چربی بدن آنها زیاد است. انرژی زیادی ندارند. رطوبت زیاد بدن آنها را به صورت آب دورلب‌ها، ریختن آب روی بالش و تعرق زیاد می‌بینید. اشتهای آنها خوب است اما با وجودی که زیاد غذا نمی‌خورند، چاق می‌شوند. متابولیسم بدن آنها پایین است.
طبع یا مزاج چیست؟
دنبال این نباشید که مزاج محترم‌تان را تغییر دهید! به این دلیل که شما با مزاج مورد نظر متولد شده‌اید. درواقع مزاج اصلی، همان مزاجی است که شما با آن چشم به جهان گشوده‌اید. این طبع یا مزاج همیشه همراه شماست و درواقع؛ مزاج یا طبیعت ذاتی شماست. اما ممکن است در طول عمر به دلایل مختلف مانند عادت‌های غذایی، حالت‌های روانی- روحی، اقلیم، تغییرات آب وهوایی و عوامل بیماری‌زا این طبع کمی تغییر کند، اما اصل آن تغییر نخواهد کرد.
طبع‌تان را محک بزنید
اطرافیان شما را کم حرف می‌دانند یا پرحرف یا گزیده گو ؟
الف: پرحرف
ب: کم حرف
ج: گزیده گو
پاسخ: اگر پاسخ الف است، مزاج شما خشک است. اگر پاسخ ب است، مزاج‌تان‌تر است و اگر گزینه ج، مزاج شما گرم است، اما خشک نیست.
هر روز یا اکثر روزها عصبانی می‌شوید؟
الف: بله
ب: خیر
پاسخ: گزینه الف نشانه گرمی مزاج و گزینه ب نشانه تری مزاج است.
در جمع معمولا آغازگر بوده و در راس حرکت می‌کنید و تاثیر می‌گذارید یا بیشتر آرام هستید و تاثیر می‌گیرید؟
–الف: تاثیرگذار
–ب: تاثیرپذیر
پاسخ: اگر پاسخ الف است، گرم مزاج بوده و اگر پاسخ ب است، مزاج‌تان تر است.
اگر بدن‌تان را حرکت دهید، ساختار عضلات بیشتر است یا چربی؟
الف: لایه‌های چربی زیاد دیده شده و حالتی از لرزش و بی‌ثباتی در آن دیده می‌شود.
ب: حجم عضلات بیشتر بوده و بدن لرزش ندارد.گوشت بدن شل نیست.
پاسخ: اگر پاسخ گزینه الف است، مزاج شما مرطوب بوده و اگر پاسخ گزینه ب است، مزاج شما گرم است.
وضعیت موهای بدن اعم از سر و بدن به چه شکلی است؟
الف: پرپشت، کلفت و تیره و صاف
ب: پرپشت، کلفت و تیره و مجعد
ج: پرپشت، کلفت اما لخت و روشن
د: کم پشت،نرم و نازک و شکننده و چرب
پاسخ: اگر پاسخ شما گزینه الف باشد، مزاج شما گرم و خشک است. اگر پاسخ شما گزینه ب باشد،مزاج شما گرم و تر است، اما اگر گزینه ج پاسخ شما باشد، مزاج‌تان تر است و اگر جواب گزینه د است، مزاج‌تان سرد و تر است. هرچه مو نازک، شکننده و اصطلاحا شبیه به موی گربه باشد مزاج به سمت سردی و تری گرایش دارد و هرچه مو حالت‌دار با پایه قوی باشد، مزاج به سمت گرمی گرایش دارد.
رنگ پوست‌تان چه رنگی بوده و بعد از فشار انگشت چه حالتی ایجاد می‌شود؟
الف: رنگ سیاه با گرایش به کبودی
ب: رنگ سفید مایل به آبی
ج: رنگ سفید متمایل به سبز
د: رنگ سفید مهتابی که با فشار انگشت رنگ سرخ آن کم رنگ می‌شود.
پاسخ:اگر پاسخ‌تان الف است، یعنی مزاج شما خشک و سرد است. اگر پاسخ‌تان ب است، مزاج‌تان سرد است. اگر پاسخ شما ج است، یعنی مزاج‌تان مخلوط است و اگر پاسخ‌تان د است، یعنی مزاج شما گرم است.
طبع‌تان را محک بزنید
با حلقه کردن انگشت شست و انگشت وسط یک دست به دور مچ دست دیگرتان، وضعیت قرار گرفتن دو انگشت چگونه است؟
الف: دو سر انگشت روی هم قرار می‌گیرد
ب: دو سر انگشت مماس یکدیگر قرار می‌گیرند
ج: دو سرانگشت به هم نمی‌رسند
پاسخ: اگر گزینه الف باشد، شما دارای مزاج سرد و خشک بوده و استخوان‌بندی‌تان ریز است. اگر گزینه ب باشد، مزاج شما معتدل بوده و استخوان‌بندی شما متوسط است و اگر پاسخ گزینه ج است، مزاج‌تان گرم و تر بوده و استخوان‌بندی‌تان درشت است.
مفاصل شما به چه شکلی است؟
الف: برجستگی مفصل‌ها به خوبی نمایان است
ب: برجستگی خاصی در مفصل‌ها دیده نمی‌شود
پاسخ:اگر پاسخ شما گزینه الف است، مزاج‌تان گرم و اگر گزینه شما ب است، مزاج‌تان سرد است.
رگ‌های بدن به ویژه دست‌تان دیده می‌شود؟
الف: بله
ب: خیر
پاسخ: اگر پاسخ الف است، مزاج‌تان گرم و اگر پاسخ ب است، مزاج‌تان سرد است.
ساختار کف دست‌تان از نظر هندسی چه شکلی است؟
الف: مربع
ب: مستطیلی و کشیده که انگشتان در درازای آن قرار دارند
ج: مستطیلی شکل که عمود بر انگشتان دست است
پاسخ: اگر پاسخ‌تان الف است،مزاج‌تان معتدل بوده و حد واسط بین گرم و سرد قرار دارد. اگر گزینه ب را انتخاب کرده‌اید مزاج‌تان گرم و اگر گزینه ج پاسخ شماست، مزاج‌تان سرد است.
اگر کفش شمامعمولی باشد ؛ منظور این که طبی نبوده یا از نظر بلندی پاشنه در خانم‌ها و یا از نظر ساختاری برای کفش آقایان وضعیت خاصی ندارد، پای‌تان در کفش چه وضعیتی خواهد داشت؟
الف: پایم را می‌زند
ب: کاملا راحت هستم
پاسخ: اگر پاسخ‌تان الف است، پای سینه‌دار و پهنی دارید و مزاج‌تان گرم است. اگر انتخاب شما گزینه ب است، پای‌تان باریک و استخوانی است و مزاج‌تان سرد است.
طبع‌تان را محک بزنید
اگر حتی بدانید حرفی که می‌زنید نادرست است، چه قدر روی حرف‌تان می‌ایستید؟ یا این که درصورت اشتباه بودن، آن را تصحیح می‌کنید یا دائما تغییر موضع می‌دهید؟
الف: می‌ایستم و تغییر نمی‌دهم حتی اگر نادرست باشد
ب: می‌ایستم اما اگر با ارائه دلایل محکم متوجه شوم اشتباه است، از حرفم برمی‌گردم
ج: دائما تغییر رای می‌دهم
پاسخ: الف یعنی این که مزاج شما گرم و خشک است. پاسخ ب یعنی مزاج شما گرم و تر است و اگر گزینه ج را انتخاب می‌کنید مزاج‌تان سرد است.
از گفتن بسیاری از حرف‌ها شرم می‌کنید یا این که به راحتی هر حرفی را به زبان می‌آورید؟
الف: هر حرفی باشد، می‌گویم
ب: حجب و حیا مانع از بیان بسیاری از حرف‌ها می‌شود
اگر پاسخ شما الف است مزاج‌تان گرم است و اگر پاسخ ب است، مزاج‌تان سرد است. البته شرایط رشد و تربیت هر فرد نیز روی رفتار او تاثیر دارد.
وقتی عصبانی می‌شوید، عصبانیت شما زیاد طول می‌کشد یا بعد از مدتی فروکش شده و پشیمان می‌شوید؟
الف: فروکش نکرده و طولانی است
ب: فروکش کرده و پشیمان می‌شوم
پاسخ: گزینه الف نشانه خشکی و گرمی مزاج و گزینه ب نشانه گرمی اما تری مزاج است.
به خوردن سردی‌ها بیشتر گرایش دارید یا خوردن گرمیها؟ برای مثال خوردن چند قاچ هندوانه را ترجیح می‌دهید یا چند عدد باقلوا؟
الف: به خوردن گرمیها مثل باقلوا
ب: به خوردن سردی‌ها مثل هندوانه
پاسخ: اگر انتخاب‌تان گزینه الف است، مزاج‌تان گرم و اگر انتخاب شما گزینه ب است، مزاج‌تان سرد است.
اگر تذکر دیگران نباشد، اشتهای شما چطور است؟
الف: زیاد
ب: کم
ج: معمولی
پاسخ: اگر انتخاب‌تان گزینه الف است، مزاج‌تان تر، اگر انتخاب‌تان گزینه ب است، مزاج‌تان گرم و اگر گزنیه ج را انتخاب کرده‌اید، مزاج‌تان معتدل است؛ بین مزاج گرم و تر است.
جمع ببندیم تا نتیجه بگیریم
اگر تعداد پاسخ‌های مثبت شما نسبت به یک مزاج بالاتر از نصف به علاوه یک باشد، مزاج شما همان است. برای مثال اگر از ۱۶ سوال پرسیده شده، پاسخ ۱۰ سوال شما مرتبط به مزاج گرم باشد، مزاج شما گرم است
بلغم٬ بلغمی٬ تست تشخیص طبایع چهارگانه٬ تشخیص طبایع چهارگانه٬ تشخیص طبع٬ تشخیص طبع از روی زبان٬ تشخیص طبع بدن٬ تشخیص طبع سرد و تر٬ تشخیص طبع سرد و تر در طب سنتی٬ تشخیص طبع سرد و خشک٬ تشخیص طبع سرد و خشک در طب سنتی٬ تشخیص طبع گرم و تر٬ تشخیص طبع گرم و تر در طب سنتی٬ تشخیص طبع گرم و خشک٬ تشخیص طبع گرم و خشک در طب سنتی٬ تشخیص طبع های مختلف٬ تغذیه مناسب طبع بلغمی٬ تغذیه مناسب طبع دموی٬ تغذیه مناسب طبع سوداوی٬ تغذیه مناسب طبع صفراوی٬ دم٬ دموی٬ سودا٬ سوداوی٬ صفرا٬ صفراوی٬ طبع سرد و تر٬ طبع سرد و خشک٬ طبع گرم و تر٬ طبع گرم و خشک
